Skip to content

ซีนอดของบรรดาบิชอปไม่ใช่เพียงแค่ภารกิจเฉพาะของสำนักงานในวาติกัน

เมื่อการสื่อสารด้วย "ภาษา" ที่ไม่ชัดเจนอาจนำไปสู่ความสับสนและขาดความเข้าใจอย่างถูกต้อง
ซึ่งอาจจะถูกบิดเบือนความหมายที่แท้จริงด้วยการใช้คำศัพท์ที่ผิด

การตัดสินใจของพระสันตะปาปาฟรานซิสแต่งตั้งซิสเตอร์นาตาลี เบ็กการต์ (Sister Nathalie Becquart, xcmj.) สมาชิกคณะนักบวชซาเวเรียน เธอเป็นหนึ่งในสองบุคคลที่ดำรงตำแหน่งรองเลขาธิการแห่งซีนอดของบรรดาบิชอป นี่เป็นวาระแห่งประวัติศาสตร์ก้าวสำคัญของพระศาสนจักรคาทอลิกอีกครั้งหนึ่ง

        นักบวชหญิงฝรั่งเศสอายุ 52 ปีนี้ไม่ใช่เป็นเพียงสตรีคนแรกที่ได้รับตำแหน่งรองหัวหน้าในสำนักงานแห่งกรุงโรม เธอยังเป็นเสมือนผู้แทนสตรีทั้งนักบวช/ฆราวาสคนแรกที่ได้รับการแต่งตั้งในตำแหน่งสูง ซึ่งส่วนใหญ่แล้วมักจะเป็นบิชอป

        ความจริงคุณพ่อหลุยส์ มาริน เดอ ซาน มาร์ติน (Luis Marin de San Matin) เป็นบาทหลวงนักบวชสังกัดคณะออกัสติเนียน (Augustinian) ชาวสเปนที่ได้รับการแต่งตั้งเป็นรองเลขาธิการร่วมกับซิสเตอร์เบ็กการต์ คุณพ่อจะได้รับพิธีบวชเป็นบิชอป

        พวกเราต่างทราบกันดีอยู่แล้วว่าพระศาสนจักรคาทอลิกไม่เคยบวชสตรีเป็นบาดหลวงหรือบิชอป และพระสันตะปาปาองค์ปัจจุบันกล่าวแบบอารมณ์ขันว่าพระองค์ไม่ทรงโปรดให้มีการเปลี่ยนแปลงเรื่องนี้แน่นอน พระองค์ตรัสว่าถ้ามีการเปลี่ยนแปลง “นี่อาจจะนำไปสู่การทำให้สตรีกลายเป็นบรรพชิตกันหมดทั่งศาสนจักร” (เทียบ Querida Amazonia, ข้อ 100)  กลุ่มบรรพชิตนิยม (Clericalism) และการทำให้เกิดกลุ่มบรรพชิตนิยม มีความแตกต่างกันอย่างสิ้นเชิงตามพจนานุกรมของพระสันตะปาปาฟรานซิส

        หลังจากที่เคยมีการประกาศว่า จะมีเพียงแค่รองเลขาธิการแห่งซีนอดของบรรดาบิชอปเป็นบุรุษเท่านั้นผู้ที่จะได้รับการบวชเป็นบิชอป ทันทีคุณเคท แมคเอลวี่ (Kate McElwee) ผู้อำนวยการแห่งสภาส่งเสริมการบวชสุภาพสตรี (Women’s Ordination Conference – นี่เป็นองค์กรสตรี ที่ตั้งขึ้นเมื่อปี 1975 ส่งเสริมกิจกรรมสตรี) ทวีตแบบประชดประชันว่า “โถ ชายผู้น่าสงสาร เขาถูกจับให้เป็นบรรพชิต”

        นี่เป็นการเข้าใจผิดขั้นพื้นฐานเกี่ยวกับซีนอดของบรรดาบิชอป อย่างไรก็ตาม การแต่งตั้งซิสเตอร์นาทาลี เบ็กการต์ (Nathalie Becquart) ถือว่าเป็นการก้าวไปอีกก้าวหนึ่งที่มีนัยสำคัญสู่การการเปิดประตูให้กับตำแหน่งที่มีการตัดสินใจสำหรับสตรีในระดับสูงของพระศาสนจักร

        ทว่าวิธีการรายงานข่าวที่เป็นประวัติศาสตร์เช่นนี้อาจทำให้เกิดความเข้าใจผิดขั้นพื้นฐานเกี่ยวกับธรรมชาติที่แท้จริงของซีนอด และจุดยืนที่มีอยู่ในโครงสร้างการปกครองของพระศาสนจักรโรมันคาทอลิก

        การเข้าใจผิดเช่นนี้ไม่ได้จำกัดอยู่กับเพียงแค่นักข่าวเท่านั้น ดูเหมือนนักเทววิทยา บาดหลวง บิชอป และผู้เชี่ยวชาญสาขาต่างๆ ของพระศาสนจักรก็พลอยมีแนวโน้มเป็นไปกับพวกเขาด้วย โดยเริ่มต้นด้วยการใช้ท่วงทำนองภาษาที่หนักหน่วงเมื่อพวกเขาวิพากษ์วิจารณ์เกี่ยวกับการประชุมซีนอด อาจจะเป็นเพราะความไม่รู้ถึงแก่นแท้และความหมายของซีนอด

        นักบุญโทมัส อาไกวนัส (Thomas Aquinas) เป็นผู้ที่มีชื่อเสียงในการผลักดันให้มีอภิปรายหรือการโต้วาทีกับฝ่ายความคิดตรงข้าม เพื่อจะทำให้คำจำกัดความของคำพูด คำศัพท์หรือการสื่อสารต่าง ๆ ซึ่งจะต้องมีความแม่นยำและถูกต้องในการใช้ภาษา คำพูดนั้น ๆหมายถึงสิ่งที่พวกเขาต้องการสื่อสาร เพื่อทำความเข้าใจอย่างถ่องแท้

        พวกท่านอาจเคยอ่านหรือได้ยินมาว่าซิสเตอร์นาทาลี เบ็กการต์ (Sister Berquart) ได้รับการแต่งตั้งให้มีตำแหน่งสูงในวาติกัน หรือได้รับตำแหน่งที่สำคัญในโรมันคูเรีย

        นี่ก็ไม่เป็นความจริง เพราะการประชุมซีนอด ไม่ใช่พันธกิจเฉพาะของสำนักงานวาติกัน ข้อสังเกต ซีนอดของบรรดาบิชอปไม่ได้เป็นส่วนหนึ่งแห่งโรมันคูเรีย ซีนอดไม่ได้เป็นสมณกระทรวงฯ หรือสมณสภาแห่งสันตะสำนักของวาติกัน แต่เป็นพันธกิจของพระศาสนจักร

        โครงสร้าง “ซีนอด” ซึ่งพระสันตะปาปาเปาโลที่ 6 ทรงสถาปนาขึ้นหลังสภาสังคายนาวาติกันที่ 2 ในปี ค.ศ. 1965 เป็น “สมัชชาของบรรดาบิชอปทั่วโลกแบบถาวร”

        “ซีนอด” ได้ถูกสถาปนาขึ้นในทำนองที่ว่าเป็น 1) สถาบันกลางแห่งพระศาสนจักร 2) เป็นผู้แทนของบิชอปคาทอลิกทั่วโลก 3) สถานะภาพคงอยู่แบบถาวรโดยธรรมชาติ 4) ในโครงสร้างจะปฏิบัติหน้าที่เป็นครั้งคราวเมื่อถูกเรียกร้องในสถานการณ์ที่จำเป็น”

        โครงสร้าง “ซีนอด” อยู่ภายใต้อำนาจของประธานสูงสุด คือ บิชอปแห่งกรุงโรมโรม (สันตะปาปา) ซึ่งจะเรียกประชุมตามพระประสงค์ และตามสถานการณ์ที่กำลังเผชิญของพระศาสนจักรและของสภาวะการเปลี่ยนของโลก ด้วยระยะเวลาที่กำหนด

        วาระพิเศษบางประเภทของการประชุมเหล่านี้ไม่น่าเรียกว่าเป็น “ซีนอด” เพราะซีนอดที่แท้จริงเป็นการชุมนุมแห่งองค์กรถาวรที่เรียกว่า “ซีนอดของบรรดาบิชอป”

        ความเข้าใจผิดหรือผิดพลาดที่แทบทุกคนเรียกแบบผิด ๆ ตัวอย่าง “การประชุมซีนอดแห่งลุ่มน้ำอะเมซอน” และ การประชุมสมัชชาซีนอดในปี 1995 “ซีนอดเรื่องชีวิตผู้ถวายตัว” ฯลฯ การใช้ภาษาที่ผิดพลาดอาจก่อให้เกิดความสับสนมากยิ่งขึ้น

        แม้ประมวลกฎหมายพระศาสนจักรก็ผิดพลาดในประเด็นนี้ ซึ่งบ่อยครั้งใช้ภาษาที่สับสนและคำศัพท์ที่ไม่ถูกต้องเช่น “การประชุมสมัชชาซีนอด” (ประชุม+สมัชชา+ซีนอด) ซึ่งที่จริงแล้วเป็นเพียงการชุมนุมของสมัชชา (Assembly, Chapter) กฎหมายและเอกสารอื่นๆ ที่ผิดพลาดควรต้องมีการแก้ไข

        คำว่า “ซีนอด” มีความหมายเฉพาะทางเทววิทยา (Synodus มาจาก Syn+hodos)ส่วนสมัชชา (Plenary, Chapter) ก็เป็นอีกคำหนึ่ง บางท่านนำมารวมกันจนสับสน

        บางคนอาจกล่าวว่า “โอเค นี่เป็นเพียงแค่เรื่องของการเล่นคำ” ทว่าไม่ใช่เช่นนั้น การประชุมของบิชอป สมัชชาของบิชอปก็ยังคงดำรงอยู่และยังคงมีการดำเนินงานกันต่อไปเป็นกิจวัตรอยู่แล้ว แต่คำว่า “ซีนอดของบรรดาบิชอป” มีความหมายลึกซึ้งมากกว่าที่คิด ที่มักเข้าใจกันว่าเป็นการประชุมปกติธรรมดา ๆ ของบิชอป

        พวกไม่ต้องสงสัยเลยว่าการใช้คำศัพท์ที่ไม่ตรงกับความหมายที่แท้จริง ดูเหมือนจะเกิดจากความจริงว่าในประวัติศาสตร์อันยาวนานของพระศาสนจักร คำว่า “ซีนอด” ที่พระสันตะปาปาเปาโลที่ 6 ทรงสถาปนาขึ้นนั้นเป็นสิ่งใหม่และพิเศษมาก และเป็นคำศัพท์ที่มีความหมายเฉพาะ

        พวกเราต้องถือว่า “ซีนอด” เพิ่งมีอายุเพียงแค่วัยเยาว์ และต้องใช้เวลาถึง 50 ปีจนกระทั่งพระสันตะปาปาฟรานซิสเป็นผู้เล็งเห็นความสำคัญพิเศษและทรงตัดสินพระทัยว่า นี่ถึงเวลาแล้วสำหรับสถาบันถาวรนี้จะต้องเริ่มเติบโตพัฒนาขึ้นเป็นผู้ใหญ่

        นี่คือสิ่งที่กำลังเกิดขึ้นในเวลานี้ยุคสมัยของพวกเรา พระสันตะปาปาฟรานซิสพยายามที่จะช่วยส่งเสริมโครงสร้างอันแท้จริงของซีนอดให้บรรลุถึงศักยภาพในฐานะที่เป็นปัจจัยหนึ่งที่จะกระจายอำนาจของพระศาสนจักร กล่าวคือ ให้เป็นสถาบันที่เป็นอิสระออกจากการควบคุมมากจนเกินไปจากการบริหารงานของโรมันคูเรีย

        ความจริงในการปฏิบัติที่ผ่าน ๆ มา ในการดำเนินงานและการเป็นตัวตนส่วนใหญ่ของซีนอดมักจะอยู่ในกำมือของโรมันคูเรีย ถ้าเป็นเช่นนั้นพวกเราจะพิจารณาประเด็นนี้ในทุกระดับของพระศาสนจักรได้อย่างไร  พระสันตะปาปาฟรานซิสดูเหมือนกำลังจะหาหนทางที่จะแก้ไขจุดนี้ หากจะมีสิ่งใดที่ซีนอดของบรรดาบิชอปต้องแสดงท่าทีที่อาจจะขอร้องว่าอย่าให้โรมันคูเรียเป็นผู้บังคับบัญชาสั่งการทุก ๆ เรื่อง ขอให้เป็นเพียงพี่เลี้ยงบริการรับใช้ก็น่าจะเพียงพอ เพื่อทำให้ซีนอดดำเนินไปตามธรรมชาติของตนเอง

        พระสันตะปาปาฟรานซิสทรงตัดสินพระทัยแล้วว่าในการประชุมใหญ่ครั้งต่อไปของซีนอด ในฤดูใบไม้ร่วงในปี ค.ศ. 2023 จะมีการพิจารณากันอย่างกว้างขวางในหลักการของ “การก้าวเดินไปด้วยกัน” แล้วพวกเราควรจะส่งเสริมประเด็นนี้ในทุกระดับของพระศาสนจักรได้อย่างไร

        พวกเราต่างก็หวังว่านี่จะเป็นโอกาสให้ผู้เชี่ยวชาญทางด้านเทววิทยาพระศาสนจักร (Ecclesiology) จะได้รับการเชิญมากขึ้นให้มาร่วมในการชุมนุมเพื่อช่วยเหลือพวกเราในพระศาสนจักรให้ชำระการใช้ภาษาสื่อสารของพวกเราให้ถูกต้องชัดเจน ซึ่งจะทำให้พวกเรามีความเข้าใจง่ายยิ่งขึ้นว่า “ซีนอดของบรรดาบิชอป” จริงๆ แล้วเป็นสิ่งใดกันแน่ในแก่นแท้ของสถาบันนี้ อย่างไรก็ตาม คำพูดทุกคำหมายถึงสิ่งที่กำลังจะสื่อสารออกไปถึงธรรมล้ำลึก

(วิษณุ ธัญญอนันต์ – เก็บบทความที่น่าสนใจมาแบ่งปันและไตร่ตรองเพื่อเข้าใจคำว่า ซีนอด)

Cr. Robert Mickens | Vatican City

Read more at: https://international.la-croix.com/news/letter-from-rome/the-synod-of-bishops-is-not-a-vatican-office/13796